Η Εκκλησιολογική Πρόκληση μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ostracon, Θεσσαλονίκη 2018 - του Στυλιανού Τσομπανίδη

 

Aπό το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης τον Ιούνιο του 2016 η Ορθόδοξη Εκκλησία «συνήλθε». Συνήλθε με τη διπλή σημασία της λέξης: καισυνάχθηκε διαλεγόμενη και ανέκτησε την αποστολική της συνείδηση και την οικουμενική της ευθύνη. Το ίδιο το γεγονός της συνάθροισης στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, όπως ομολόγησε η συναγμένη Ορθοδοξία στο βαρυσήμαντο «Μήνυμα» που απέστειλε προς τον κόσμο, άνοιξε τον ορίζοντά της στη σύγχρονη πολύμορφη οικουμένη και τόνισε την ευθύνη της μέσα στο χώρο και το χρόνο με προοπτική την αιωνιότητα. Το βιβλίο παρακολουθεί τις ενδιαφέρουσες και σοβαρές εξελίξεις στον εκκλησιολογικό προβληματισμό τόσο κατά την προσυνοδική πορεία όσο και κατά τη διάρκεια της Συνόδου και δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ψηλάφηση των δυνατοτήτων που ανοίγονται, αν ανοίγονται, μετά τη Σύνοδο της Κρήτης για την αντιμετώπιση της «εκκλησιολογικής πρόκλησης» και τη συνέχιση της οικουμενικής πορείας της Ορθοδοξίας στον 21ο αιώνα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ        13

ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ      21

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΚΑΘ’ ΟΔΟΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟ: ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Προδρομικά κείμενα των κύριων συντεταγμένων της παρουσίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον οικουμενικό χώρο    25

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Πανορθόδοξες Διασκέψεις της δεκαετίας του ’60: Εξόρμηση της Ορθοδοξίας στην Οικουμένη      35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Προσυνοδικές Πανορθόδοξες αποφάσεις: Ουσιαστική κατάφαση και θεμελίωση των οικουμενικών σχέσεων   41

1. Α΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη, Σαμπεζύ/Γενεύη 1976   41
2. Γ΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη, Σαμπεζύ/Γενεύη 1986   45
3. Ε΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη, Σαμπεζύ/Γενεύη 2015   54

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ: Η «ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ» ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η απόφαση της Συνόδου για τις «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον». Εισαγωγικός προβληματισμός    71

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η Σύνοδος για τον λόγο του διαλόγου. Θεολογική-εκκλησιολογική θεμελίωση    77

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Το μετέωρο εκκλησιολογικό βήμα και η «πρόκληση» μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο     105

1. Εκκλησιολογική αποτίμηση των αποφάσεων της Συνόδου    105
2. Η χρήση του όρου «Εκκλησία και Εκκλησίες» από τους Ορθόδοξους στο πλαίσιο της Οικουμενικής Κίνησης    128
3. Περίγραμμα οικουμενικής εκκλησιολογίας    148
4. Η πρόκληση του φονταμενταλισμού ως εκκλησιολογική πρόκληση 174

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ      185

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄

ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (1971)

Η Οικονομία εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία    195

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ B΄

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Γ΄ ΠΡΟΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ (1986)

1. Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον     207
2. Ορθόδοξος Εκκλησία και Οικουμενική Κίνησις    216

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ΄

Ε” ΠΡΟΣΥΝΟΔΙΚΗ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ (2015)

Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον  223

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ΄

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (2016)

1. Μήνυμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας         233
2. Εγκύκλιος της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας       240
3. Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον      260

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ    269

Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με τίτλο: «Η επικαιρότητα των Πατερικών Σπουδών στον σύγχρονο κόσμο» (29 & 30 Μαΐου 2019)

  

Ο Τομέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ και το Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο «Απόστολος Παύλος» των Βρυξελλών διοργανώνουν Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη με τίτλο: «Η επικαιρότητα των Πατερικών Σπουδών στον σύγχρονο κόσμο». 

Το Συνέδριο, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του Οικουμενικού μας Πατριάρχου  κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 29 και την Πέμπτη 30 Μαΐου 2019 στο Αμφιθέατρο Α΄ της Θεολογικής Σχολής του Αριστετελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 

Δείτε  εδώ το αναλυτικό Πρόγραμμα και τους ομιλητές.

Αυτός θα είναι ο πρώτος επίσημος Ιμάμης της Αθήνας

 

Στην τελική φάση μπήκε η δημιουργία του Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών στον Βοτανικό, καθώς ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου, ο οποίος έχει υπογράψει την Απόφαση για τη Σύσταση Διοικούσας Επιτροπής του Τεμένους και τους Κανόνες λειτουργίας του, έχει στα χέρια του την πρόταση της Επιτροπής για τον πρώτο Ιμάμη της Αθήνας.

Ο πρώτος Ιμάμης της Αθήνας αναμένεται να είναι σύμφωνα με πληροφορίες ο Ζακί Μοχάμετ μαροκινός, Ελληνας Υπήκοος. Στο όνομα αυτό για τον πρώτο Ιμάμη του Ισλαμικού Τεμένους έχει καταλήξει η Διοικούσα Επιτροπή του Τεμένους το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει άμεσα.

Σύμφωνα με πληροφορίες εκκρεμεί ο Διορισμός του που αναμένεται να υπογράψει ο κ. Γαβρόγλου ενώ ο Ζακί Μοχάμετ σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες φαίνεται οτι χαίρει της αποδοχής μεγάλης μερίδος Αράβων.

Εκτιμάται, πάντως, ότι η έναρξη λειτουργίας του Τεμένους θα γίνει αμέσως μετά το Πάσχα, όταν θα ξεκινάει το Ραμαζάνι. Χαρακτηριστικά, όπως ορίζει η Απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Ωράριο Λειτουργίας του τεμένους είναι «όλες τις ώρες και τις ημέρες, μισή ώρα πριν από την ώρα τέλεσης από τον Ιμάμη της πρώτης Προσευχής έως και μισή ώρα μετά την ώρα Τέλεσης από τον Ιμάμη της τελευταίας Προσευχής.

Κήρυγμα μόνο στα Ελληνικά ή κατά παραχώρηση στα Αγγλικά

Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας τις Παρασκευές θα το λειτουργεί ο Ιμάμης, ο οποίος θα έχει επιλεγεί από το Διοικητικό Συμβούλιο που έχει οριστεί από το Υπουργείο Παιδείας και θα μπορεί να δίδεται σε Μουσουλμανικές Κοινότητες κάθε Δευτέρα ή και Τετάρτη. Μόνο όσοι έχουν Νόμιμη Άδεια Μουσουλμανικού Ευκτηρίου Οίκου στην Αττική ή είναι Μουσουλμανικά Θρησκευτικά Νομικά Πρόσωπα Αναγνωρισμένα σύμφωνα με το Ν. 4301/2014 θα έχουν το Δικαίωμα να Αιτηθούν την παραχώρηση του Τεμένους .

Τo Κήρυγμα θα επιτρέπεται να γίνεται μόνο στα Ελληνικά ή κατά παραχώρηση στα Αγγλικά .

Οι ημέρες λειτουργίας, οι προϋποθέσεις και οι Κανονισμοί που θα διέπουν τον χώρο Λατρείας

Στην Απόφαση που υπογράφει ο κ. Γαβρόγλου, κάθε Παρασκευή το Τέμενος δεν θα παραχωρείται σε κανέναν, καθώς αυτή η μέρα θεωρείται Ιερή για τους Μουσουλμάνους. Τη Δευτέρα και την Τετάρτη μπορεί να παραχωρείται σε οποιονδήποτε και αυτοί μπορούν να φέρουν δικό τους Ιμάμη. Ο Ιμάμης του Τεμένους μπορεί να κάνει Κήρυγμα μόνο στα Ελληνικά, ή κατά παραχώρηση στα Αγγλικά, ακολουθώντας το Ευρωπαϊκό πρότυπο που θέλει τους Μουσουλμάνους να ακούν το Κήρυγμα στην Επίσημη Γλώσσα κάθε Χώρας, ενώ η Προσευχή θα γίνεται πάντα στα Αραβικά.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με Απόφαση του Υπουργού Παιδείας που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, Εγκρίθηκε ο Κανονισμός Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου του Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου με την Επωνυμία «Διοικούσα Επιτροπή Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών», στην οποία θα μετέχουν Συμβουλευτικά και Ιμάμηδες. Όπως τονίζεται, «ο Πρόεδρος, εφόσον το κρίνει αναγκαίο, μπορεί να ζητήσει στις Συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου την παρουσία του Θρησκευτικού Λειτουργού (Ιμάμη) του Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών, καθώς και τρίτων Προσώπων ή Δημοσίων ή Ιδιωτικών Φορέων για την Παροχή (προφορικώς ή γραπτώς) διευκρινίσεων, Επιστημονικών ή Θεολογικών Συμβουλών, την υποστήριξη Αιτημάτων ή την παρακολούθηση των Εργασιών του επί συγκεκριμένου θέματος, μέχρι την εξασφάλιση ικανού και κατάλληλου για τις Συνεδριάσεις του Δ. Σ. χώρου σε ακίνητο, και σε κάθε περίπτωση για λόγους διευκόλυνσης του Έργου του, το Δ.Σ. Συνεδριάζει σε χώρο που παραχωρείται από το Υπουργείο Παιδείας».

«Χωρίς την Ορθοδοξία δεν θα υπήρχε Ελλάδα»

 

Του Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Μιχαήλ Τρίτου 

Ορθοδοξία είναι η γνήσια προέκταση της Εκκλησίας του Χριστού. Η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία. Ο πνευματικός χώρος, όπου διδάσκεται ορθά το περιεχόμενο της θείας εξ αποκαλύψεως αλήθειας, βιώνεται το διαρκές παρόν της σωτηρίας και συντελείται η μεταμόρφωση του ανθρώπου και του κόσμου.

Περιεχόμενο της Ορθοδοξίας είναι ο παρατεινόμενος στους αιώνες Χριστός, όπως τον κήρυξαν οι Απόστολοι, όπως τον δίδαξαν οι Πατέρες, όπως τον δογμάτισαν οι Οικουμενικές Συνοδοί.

Αν και ο χαρακτήρας της Ορθοδοξίας είναι οικουμενικός και οικουμενική η αποστολή της, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ιδιάζουσα σχέση της με τον ελληνισμό και τα ελληνικά χαρακτηριστικά της. Η Ορθοδοξία συνδέθηκε με το ελληνικό Έθνος με ένα σύνδεσμο αγάπης αιματηρής, θυσίας και θριάμβου. Η Ορθοδοξία μπορεί να μην είναι υπόθεση μόνο της Ελλάδος. Όμως η Ελλάδα είναι υπόθεση της Ορθοδοξίας και δεν γνωρίζουμε τί μορφή θα είχε η Ορθόδοξη Έκκλησία χωρίς την Ορθόδοξη Έκκληοία χωρίς την ελληνική κληρονομιά. Πάντως γνωρίζουμε ότι χωρις την Ορθόδοξη Εκκλησία Ελλάδα δεν θα υπήρχε σήμερα. Ο εθνικός μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος γράφει: «Το ελληνικόν Έθνος δεν διεσώθη, τουλάχιστον δεν διέσωσε την ιστορικήν του αξίαν, ειμή δια της μετά του χριστιανισμού συμμαχίας». Και ο σοφός ιστορικός Σπυρίδων Ζαμπέλιος σε απόλυτη συμφωνία με τον εθνικό μας ιστορικό, παρατηρεί: «Το όνομα της Έλλάδος άνευ του χριστιανισμού δεν ηθελεν ίσως υπάρχει σήμερον ή εντός βιβλιοθηκών και εις σοφών τινών αναμνήσεις».

Η Ορθοδοξία συνέβαλε στην κάθαρση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και τον βοήθησε να κάνει υπέρβαση της κρίσεως, την οποία διερχόταν. Διατήρησε την ιστορική του μνήμη και αξιοποίησε τα θετικά του στοιχεία. Η ύπαρξη αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και κλασικών σπουδών οφείλεται στους Πατέρες της Έκκλησίας και τα αντιγραφικα εργαστήρια, που πρόβαλαν τα έργα των αρχαίων συγγραφέων.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο η Ορθοδοξία ύπηρξε η συνεκτικός δεσμός, που σφυρηλάτησε τη συνένωση των πολιτών του βυζαντινού κράτους σε μια κοινή εκπολιτιστική προσπάθεια. Η πολιτική ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί χωρίς την Ορθοδοξία αλλά ούτε και η Ορθοδοξία χωρίς την αυτοκρατορία. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τον πολιτισμό των βυζαντινών, που είναι ακατανόητος χωρίς την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όμως εκεί όπου η παρουσία της Ορθοδοξίας υπήρξε εντονότερη ήταν η περίοδος μετά την πτώση της βασιλεύουσας και τη διάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Τότε η Ορθοδοξία είδε ως ιστορικό χρέος της τη διατήρηση του ελληνισμού. Και ανταποκρίθηκε στο χρέος αυτό με απόλυτη συνέπεια τετρακόσια ολόκληρα χρόνια. Είναι πραγματικά ανυπολόγιστες οι υπηρεσίες που πρόσφερε η Ορθοδοξία στο ελληνικό Γένος σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Παιδεία, κοινωνική πρόνοια, διασφάλιση των πνευματικών θησαυρών της ανθρωπότητας, καλλιέργεια του ηρωϊκού φρονήματος υπήρξαν οι κυριότεροι τομείς δράσεως της Εκκλησίας κατά τη διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου. Η Ορθοδοξία δεν αρκέσθηκε σε μια αφηρημένη παρηγοριά, αλλά έγινε μια άλλη κιβωτός μέσα στην οποία διασώθηκε η ελληνική γλώσσα και η εθνική συνείδηση.

Τρεις είναι οι σπουδαιότεροι στόχοι της Ορθοδοξίας αυτή την περίοδο. Η διατήρηση της ελληνικής παιδείας, η καλλιέργεια του ηρωϊκού πνεύματος με τις θυσίες του κλήρου και η αναστολή του εξισλαμισμού, που ήταν ταυτόχρονα και αναχαίτιση του εκτουρκισμού.

Η διατήρηση της ελληνικής παιδείας απετέλεσε πρωταρχικό μέλημα της Εκκλησίας την ταραγμένη αυτή περίοδο, αφού μετά την Άλωση μοναδικός πνευματικός φορέας στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό έμεινε η Εκκλησία. Η παιδεία ήταν κατά το πλείστον έργο των κληρικών. Στους καταλόγους των ελληνικών σχολείων και Ελλήνων Λογίων, που συνέταξαν ο Ματθαίος Παρανίκας και ο Κωνσταντίνος Σάθας, τα 2/3 και πλέον των δασκάλων ήταν ιερωμένοι. Μόνον ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ίδρυσε περισσότερα από 200 σχολεία, σημερινά δημοτικά, και 30 ελληνικά, πραγματικός άθλος για την εποχή εκείνη. Δικαιολογημένα, ο Αδαμάντιος Κοραής έλεγε: «Πρώτος η κλήρος άρχεται της αναμορφώσεως του Έθνους δια της παιδείας». Για να συνεχίσει και ο Ιωάννης Καπποδίστριας, ο οποίος, γράφοντας στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έλεγε: «Αν τα σχολεία ευδοκιμούσι πολλαχού της Ελλάδος, τούτο συμβαίνει, γιατί βρίσκονται υπό την αιγίδα της Εκκλησίας, γι αυτό η Πύλη σέβεται αυτά».

Η Ορθοδοξία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έχει να παρουσιάσει από όλα τα κλιμάκιά της μάρτυρες και αγωνιστές. Οι Τούρκοι είχαν αντιληφθεί καλύτερα από μερικούς σύγχρονους Έλληνες τη θέση και τη σημασία της Εκκλησίας στην εθνική μας υπόθεση. Γι αυτό θανάτωσαν 11 Πατριάρχες καί 100 Επισκόπους από το Διονύσιο το φιλόσοφο μέχρι το Χρυσόστομο Σμύρνης. Σε 6.000 ανεβάζει ο Πουκεβίλ τους θανατωθέντες λειτουργούς της Εκκλησίας στο χρονικό διάστημα του αγώνα. Στο σημείο αυτό αξίζει να μνημονευθούν οι μοναχοί του Αγίου Όρους και οι 200 μοναχοί της Νέας Μονής Χίου, οι οποίοι θανατώθηκαν κατά την καταστροφή του νησιού. 

Τεράστια υπήρξε η συμβολή της Εκκλησίας και στην αναχαίτιση του εξισλαμισμού, που αποτελούσε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαρκή αφαίμαξη του ελληνισμού και σοβαρή απειλή εξαφανίσεως του. Σ’ αυτό το κύμα του θρησκευτικού και εθνικού αποχρωματισμού υψώθηκε ως ανασχετική δύναμη η θυσία των νεομαρτύρων. Χάρη στη θυσία τους η σκλαβωμένη πατρίδα δεν υπέκυψε ολοκληρωτικά στον εξισλαμισμό και απέφυγε τον αφελληνισμό, διατηρήθηκε η εθνική συνείδηση στο δούλο Γένος και οι αγωνιστές της εθνικής ελευθερίας εμψυχώθηκαν από την ανεπανάληπτη θυσία τους.

Αλλά και κατά τη διάρκεια του μακεδονικού αγώνα η προσφορά της Ορθοδοξίας υπήρξε πολύ μεγάλη. Την στιγμή κατά την οποία το ελληνικό κράτος παρακολουθούσε με αδράνεια τα συμβαίνοντα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Μητέρα Εκκλησία, στάθηκε η πρωταρχική και κύρια δύναμη για τη σωτηρία της μαρτυρικής αυτής περιοχής. Με διπλωματικές παρεμβάσεις στην Υψηλή Πύλη, έντονες διαμαρτυρίες στις Μεγάλες Δυνάμεις, ενίσχυση και συντονισμό της εκκλησιαστικής διοικήσεως στις εμπερίστατες επαρχίες του οικουμενικού θρόνου, αγωνιζόταν να προστατεύσει την ελληνικότητα της Μακεδονίας.

Ειδικότερα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ’ ο μεγαλοπρεπής με το υψηλό αίσθημα εθνικής ευθύνης που τον διέκρινε, απεφάσισε να στείλει στη Μακεδονία νέους στην ηλικία Μητροπολίτες, με μεγάλη μόρφωση, θάρρος και γενναιότητα, για να σταθούν με αυταπάρνηση στο χειμαζόμενο ποίμνιο. Αντιπροσωπευτικά αναφέρουμε τους Μητροπολίτες: Κορυτσάς Φώτιο Σαλπίδη, Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη, Πελαγονείας Ιωακείμ Φορόπουλο, Γρεβενών Αιμιλιανό Λαζαρίδη κ.α. Οι ηρωικοί αυτοί Ιεράρχες με τους αγώνες και τη μαρτυρική θυσία της ζωής τους έγιναν σύμβολα αντιστάσεως του λαού, στέργιωσαν την πίστη του μακεδονικού Ελληνισμού και έδωσαν ελπίδες εθνικής ανάστασης. Η θυσία τους παραδειγμάτισε το λαό, τόνωσε το φρόνημά του και γιγάντωσε την εθνική του συνείδηση.

Όπως σε όλους τους εθνικούς αγώνες, έτσι και κατά τη μικρασιατική καταστροφή η Εκκλησία έκανε το χρέος της. Οι λειτουργοί της έδωσαν το δικό τους «παρών» σε όλη τη διάρκεια της εθνικής αυτής περιπέτειας. Ο από Δράμας Σμύρνης Χρυσόστομος, ενώ είχε τη δυνατότητα να φύγει, έμεινε κοντά στο ποίμνιό του, μέχρις ότου ο μαινόμενος όχλος, ύστερα από μια εικονική δίκη, κυριολεκτικά τον κατεσπάραξε. Τον Μοσχονησίων Αμβρόσιο τον πετάλωσαν και μετά τον κατακρεούργησαν. Τον Κυδωνιών Γρηγόριο τον έθαψαν ζωντανό, ενώ δεκάδες κληρικών του εκτελέστηκαν. Ο Αμασείας Ευθύμιος ξεψύχησε στις φυλακές, ύστερα από ανήκουστα βασανιστήρια σαράντα ημερών, ενώ τον πρωτοσύγκελλό του αρχιμανδρίτη Πλάτωνα Αϊβατζίδη τον απαγχόνισαν.Ο Μητροπολίτης Ικονίου Προκόπιος πέθανε από τα βασανιστήρια στις φυλακές, ενώ εκατοντάδες κληρικοί είχαν ανάλογο φρικτό τέλος. Όλοι αυτοί και άλλοι άγνωστοι εθνομάρτυρες συνεχίζουν την μακραίωνη εκκλησιαστική παράδοση και πιστοποιούν την εθναρχική αποστολή της Εκκλησίας.

Κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 η Εκκλησία πρωτοστάτησε ποικιλότροπα. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ευλόγησε από την πρώτη στιγμή τα όπλα των αγωνιστών και κατέφυγε στις χριστιανικές Εκκλησίες όλου του κόσμου, για να καταγγείλει τη φασιστική εισβολή. Σε όλες τις Ιερες Μητροπόλεις ψέλνονταν διαρκώς παρακλήσεις για την αίσια έκβαση του αγώνα και εμψυχωνόταν ο λαός με κατάλληλες ομιλίες από τους Ιεράρχες και τους λοιπούς κληρικούς.

Η βοήθεια της Εκκλησίας στον αγώνα του ’40 δεν ήταν απλώς ηθική, αλλά και γενναιόδωρα οικονομική. Μόνο το Ιερό ίδρυμα της Ευαγγελίστριας της Τήνου διέθεσε για τον αγώνα του ’40, 5.000.000δρχ. και όλα τα αφιερώματα και κοσμήματα. Στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών συστήθηκε πρόνοια στρατευομένων με 173 παραρτήματα σε ολόκληρη την πρωτεύουσα και τον Πειραιά. Με το Β.Δ. της 12ης Ιουνίου 1940 επιστρατεύθηκαν πλείστοι κληρικοί ως στρατιωτικοί Ιερείς, οι οποίοι με τα φλογερά τους κηρύγματα, τις κατανυκτικές ακολουθίες και τη γενικότερη εμψυχωτική τους προσπάθεια, τόνωναν το φρόνημα των στρατιωτών και τους προετοίμαζαν ψυχολογικα για τις δύσκολες επιχειρήσεις. Δεν ήταν λίγοι οι στρατιωτικοι Ιερείς, που πρόσφεραν ακόμη και το αίμα τους για τον αγώνα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ονόματά των: Ιεροθέου Μαζιώτη, Χρυσοστόμου Τσόκωνος, Ιωακείμ Λούχια, Αναστασίου Κρητικού, Χαραλάμπους Παναγιωτοπούλου, Γρηγορίου Φωτίου, Ιωακείμ Μπεζεντού και Χρήστου Θεοχάρη. Όπως έγραφε χαρακτηριστικα ο αείμνηστος Μητροπολίτης Νικαίας Γεώργιος, «γέμιζε δάκρυα η αγία λαβίδα, όταν ο παπάς μετέδιδε τα Άγια των Αγίων στους φαντάρους». Είναι πολύ χαρακτηριστικό το βαρυσήμαντο μήνυμα της Ιεράς Συνόδου προς τον ελληνικό λαό, όπου μεταξύ άλλων έλεγε: «… Η Εκκλησία ευλογεί όπλα τα ιερά και πέποιθεν ότι τα τέκνα της πατρίδος ευπειθούν εις το κέλευσμα αυτής και του Θεού και θα σπεύσουν, εν μια ψυχή και καρδία, να αγωνισθούν υπέρ βωμών και εστιών και της ελευθερίας και τιμής και θα συνεχίσουν, ούτω, την απ’ αγώνων και θα προτιμήσουν τον ωραίον θάνατον από την άσχημον ζωήν της δουλείας…».

Η εθνική δράση των εκπροσώπων της Εκκλησίας συνεχίσθηκε αμείωτη και κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, όταν οι ανάγκες περιθάλψεως του χειμαζομένου λαού πληθύνθηκαν. Την πρόνοια στρατευομένων διαδέχθηκε ο Ε.Ο.Χ.Α., στον οποίο οφείλουν την επιβίωσή τους χιλιάδες Ελλήνων. Ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός έσωσε από βέβαιο θάνατο πλήθος πατριωτών. Μεγάλη πατριωτική δράση ανέπτυξαν και άλλοι ιεράρχες, όπως οι μετέπειτα Δημητριάδος Δαμασκηνός, Τρίκκης Διονύσιος, Κυθήρων Μελέτιος και άλλοι, οι οποίοι υπέστησαν φρικτά μαρτύρια στα χέρια των Γερμανών Ναζί ή των Ιταλών φασιστών.

Σήμερα, καθώς μπήκαμε στο νέο ευρωπαϊκό Status και αναγκαστικά θα οδηγηθούμε σε ένα πολιτιστικό και πνευματικό συγκρητισμό των λαών της Ευρώπης, η Ορθοδοξία έχει πολλά να προσφέρει όχι μόνον στη διατήρηση της φυσιογνωμίας του εθνικού και πνευματικού μας βίου, αλλά κυρίως ως ζύμη στις αναζητήσεις της Δύσεως. Η Ορθόδοξη Εκκλησία άλλως τε υπήρξε από την αρχή σημαντικός παράγων στη διαμόρφωση της πνευματικής ταυτότητας της Ευρώπης και του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Η Ορθοδοξία, που είναι το χριστιανικό μέτρο, δεν αποτελεί μια παρελθοντολογική έννοια, αλλά είναι η δυναμική μεταμόρφωση του εκάστοτε παρόντος. Έχοντας δικά της δοκιμασμένα κριτήρια ηθικής και βιοθεωρίας καλεί τον άνθρωπο της κάθε εποχής να την ακολουθήσει, για να του προσφέρει πληρότητα και ποιότητα ζωής, σωστό κοσμοθεωριακό προσανατολισμό και πραγματική λύτρωση από την ανεστιότητα του παρόντος, τον πόνο και τον θάνατο.

Πηγή: «Ενατενίσεις», Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας

100 χρόνια μνήμης από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (19/05/2019)

 

Την Κυριακή 19 Μαΐου 2019, στην Επέτειο των 100 Ετών από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και των άλλων Χριστιανικών πληθυσμών του Πόντου και της Μικράς Ασίας, το ΕΘΝΟΣ της Κυριακής θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο 100 σελίδων γραμμένο από επιφανείς Ιστορικούς και Μελετητές από Τουρκία, ΗΠΑ, Γερμανία, Βέλγιο, Ελβετία, Ισραήλ και Ελλάδα.
Ιστορικά στοιχεία, Γενοκτολογικές θεωρήσεις, μαρτυρίες.
Μια έκδοση εθνικής Ιστορικής αυτογνωσίας. Αντίδωρο ευγνωμοσύνης σε όλους όσοι ήρθαν από τον μαρτυρικό Πόντο και την Μικρά Ασία καθημαγμένοι και συνέβαλαν τα μέγιστα στην Ανασυγκρότηση της Ελλάδας.


Την Επιστημονική επιμέλεια έχουν οι Δρ. Βλάσης Αγτζίδης και Δρ. Βασίλειος Θ. Μεϊχανετσίδης.

Τη Δημοσιογραφική Επιμέλεια η Μαρίνα Ζιώζιου.

Τα περιεχόμενα του Τόμου:

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
-
Ο Εξοχότατος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας
- Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών  κ. Ιερώνυμος
- Ο Υφυπουργός Εξωτερικών Μάρκος Μπόλαρης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγικό Κείμενο-Δρ. Βασίλειος Θ. Μεϊχανετσίδης
Η Γενοκτονία των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - Δρ. Βασίλειος Θ. Μεϊχανετσίδης
Οι εκτοπίσεις και οι σφαγές των Ελλήνων του 1913-1914 - Δρ. Taner Akçam
Πόντος, 1916-1922 - Δρ. Tessa Hofmann
19 Μαϊου 1919: Πώς φτάσαμε στην απόβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα του Πόντου Δρ. Βλάσης Αγτζίδης
Η Πολιτική του Μουσταφά Κεμάλ και η νίκη του επί Ελλήνων και Αρμενίων - Δρ. Βλάσης Αγτζίδης
Τα Χρόνια 1915-1923 είναι Χρόνια της Εθνοκάθαρσης» - Mehmet Akyol, Δημοσιογράφος
Ο Μύθος του «Τουρκικού Εθνικοαπελευθερωτικού Πολέμου» - Recep Maraşlı, Δημοσιογράφος - Συγγραφέας
Μαρτυρίες Ελλήνων του Πόντου – Μαρίνα Ζιώζιου
Η Γενοκτονία των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Ραφαήλ Λέμκιν - Δρ. Steven Leonard Jacobs
Η Γενοκτονία των Ελλήνων, 1913-1923: H Αναγνώριση και το Παράδοξο της Πολυπλοκότητας - Δρ. Roger W. Smith
Η Οντολογία της Γενοκτονίας κατά των Μειονοτήτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία - Δρ. Henry C. Theriault
H «Θεωρία των Μαύρων Κύκνων», η «Ελληνική Αρχή», και η Δυτική Μυωπική Θεώρηση - Δρ. Siobhan Nash-Marshall
Γενοκτονίες: Η ιστορική ανάδυση, η έννοια και η θέσπιση του εγκλήματος της Γενοκτονίας στο Διεθνές Δίκαιο - Δρ. Γεώργιος Κόκκινος
Μικρασιατική καταστροφή και Γενοκτονία - Δρ. Άγγελος Συρίγος
Η Οθωμανική Γενοκτονία κατά των Ελλήνων - Δρ. Alfred-Maurice de Zayas, Ελβετία
Γενοκτονίας συνέχεια – Η άρνηση σε διαιώνιση του Εγκλήματος – Δρ. Παναγιώτης Α. Ζολώτας
Η Διδασκαλία της Γενοκτονίας των Ελλήνων – Δρ. Ronald Levitsky
Η Γενοκτονία των Ελλήνων συνεχίζεται ακόμη στην Τουρκία - Uzay Bulut, Πολιτική Αναλύτρια - Δημοσιογράφος
Το διαγενεακό τραύμα των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - Δρ. Λάμπρος Κολουμπαρίτσης
Μία Θλιμμένη Σάτιρα σχετικά με την αποτυχία του Ισραήλ να αναγνωρίσει άλλες Γενοκτονίες – Δρ. Israel W. Charny
Η συνείδηση της Ιστορίας θα μας απελευθερώσει - Δρ. Fikret Baskaya

Αντί επιλόγου:

Τά ἄμωμα σφάγια τοῦ Ποντιακού Ἑλληνισμοῦ -Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος
Κείμενο στην Ποντιακή Διάλεκτο - π. Γεώργιος Παντελίδης

«Δυσκολίες στὴν ἐφαρμογὴ τοῦ Τυπικοῦ» (13/05/2019)

 

Ιστορική πρώτη επίσκεψη του Πάπα στη Βόρεια Μακεδονία

Ο Πάπας Φραγκίσκος μεταβαίνει στη Βουλγαρία και στη συνέχεια στη Βόρεια Μακεδονία, δύο Χώρες στις οποίες κυριαρχεί η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και οι Ρωμαιοκαθολικοί αποτελούν πολύ μικρή μειονότητα. 

Θα είναι η δεύτερη επίσκεψη Πάπα στη Βουλγαρία.  Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος είχε επισκεφθεί τη Χώρα το 2002 και η πρώτη στη Βόρεια Μακεδονία. 

Με τις επισκέψεις του αυτές, ο Πάπας επιδιώκει αρχικά να ενθαρρύνει τις 44.000 των Καθολικών της Βουλγαρίας (0,6% των 7 εκατομμυρίων κατοίκων) και τις 20.000 των Καθολικών της Βόρειας Μακεδονίας (0,4% των 2,1 εκατομμυρίων κατοίκων), αλλά και να βελτιώσει τις σχέσεις του Βατικανού με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.  

Οι Επικεφαλής της Βουλγαρικής Ορθοδόξου Εκκλησίας έχουν δώσει εντολή στους Κληρικούς να μην συμμετάσχουν σε Προσευχές ούτε σε Λειτουργίες με τον Πάπα, λέγοντας πως οι Νόμοι τους δεν τους το επιτρέπουν. 

Όμως ο Πάπας θα συναντηθεί με τον Ορθόδοξο Μακαριώτατο Πατριάρχη Σόφιας και Πάσης Βουλγαρίας  κ.κ. Νεόφυτο και θα επισκεφθεί τον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό στη Σόφια. 

Στη Βόρεια Μακεδονία ωστόσο ο Ποντίφικας δεν θα έχει ιδιαίτερη συνάντηση με τον Ορθόδοξο Προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας  κ. Στέφανο. 

Ο Πάπας Φραγκίσκος θα περάσει και στα Σκόπια, την Πόλη όπου το 1910 Γεννήθηκε η Μητέρα Τερέζα, την οποία ο ίδιος Αγιοποίησε το 2016. 

Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, ο Ποντίφικας είπε στους κατοίκους της Βόρειας Μακεδονίας ότι «έρχεται να σπείρει τους Σπόρους μιας κουλτούρας συνάντησης και αλληλεγγύης», σύμφωνα με την Ειδησεογραφική ιστοσελίδα του Βατικανού, Vaticannews. 

Στο μήνυμά του, ο Πάπας Φραγκίσκος εξέφρασε ακόμα τη «χαρά του και τα συναισθήματα αγάπης» για τον λαό και την Εκκλησία της Βόρειας Μακεδονίας. 

Συναυλία Κατά της Φτώχειας στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά (13/05/2019)

 

Συναυλία κατά της φτώχειας διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς τη Δευτέρα 13 Μαΐου 2019  στις 19:00 στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιώς για την ενίσχυση του Γενικού Φιλόπτωχου Ταμείου και των Συσσιτίων. Θα συμμετάσχουν αφιλοκερδώς  ο Μιχάλης Χατζηγιάννης και άλλοι γνωστοί Καλλιτέχνες οι οποίοι θα ενώσουν τις φωνές τους με σκοπό την στήριξη του πολυσχιδούς Φιλανθρωπικού Έργου της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μητρόπολις Πειραιώς σε καθημερινή βάση προσφέρει περίπου 7.500 μερίδες φαγητού σε εμπερίστατους συνανθρώπους μας.

Διάθεση Προσκλήσεων θα γίνεται από το Βιβλιοπωλείο στα Προπύλαια του Καθεδρικού Ναού Αγίας Τριάδος Πειραιώς, τον  Ραδιοφωνικό Σταθμό «Πειραϊκή Εκκλησία» και από τους Ενοριακούς Ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς.

«Ζητήματα ποιμαντικού έργου στο σύγχρονο κόσμο: εμπειρίες, πρακτική, προοπτικές»

 

Στις 16 Μαΐου του 2019 η Διασυνοδική Επιτροπή της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας διοργανώνει ένα Συνέδριο αφιερωμένο στο θέμα του Ποιμαντικού Έργου στη ζωή μας με το επιμέρους θέμα «Ζητήματα Ποιμαντικού Έργου στο σύγχρονο κόσμο: εμπειρίες, πρακτική, προοπτικές». 

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί ως Ημερίδα. 

Οι θεματικές του Συνεδρίου είναι μορφές στήριξης από τους Αρχιερείς στις οικογένειες των Ιερέων, το Εκκλησιαστικό Δίκαιο και σύγχρονα κριτήρια για τη χειροτονία, αλλά και την επίδραση της κρίσης των οικογενειακών Αξιών στις οικογένειες των Ιερέων. 

Όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να στείλουν τις περιλήψεις τους στο  com2msp@yandex.ru  μέχρι τις 7 Μαΐου.

Σημαντικό είναι οι ομιλητές να αναφέρονται όχι μόνο σε προβλήματα αλλά και σε τρόπους αντιμετώπισης και αποτροπής τους, χρησιμοποιώντας θετικά παραδείγματα και Συστάσεις στο Ποιμαντικό Έργο.